Rider Waite Smith
Το σύστημα Ταρώ Rider-Waite-Smith (RWS) είναι μέχρι και σήμερα ένα από τα πιο δημοφιλή συστήματα μαντείας. Ο δημιουργός της δέσμης Arthur Edward Waite (1857-1942) υπήρξε μέλος του Ερμητικού Τάγματος της Χρυσής Αυγής όπως και η εικονογράφος των καρτών Pamela Colman Smith ή Pixie όπως ήταν το καλλιτεχνικό της (1878-1951).
Η δέσμη εκδόθηκε για πρώτη φορά το Δεκέμβριο του 1909 στο Λονδίνο από τη William Rider & Son Limited, ενώ το 1910 εκδόθηκε και το συνοδευτικό βιβλίο του Waite «The Key to the Tarot» στο οποίο εξηγούσε τις ερμηνείες των καρτών. Το 1911 εκδόθηκε ένα εικονογραφημένο βιβλίο «The Pictorial Key to the Tarot», χρησιμοποιώντας τα γραμμικά σχέδια της Smith. Η πρώτη αυτή έκδοση καρτών, με το γαλάζιο οπισθόφυλλο με τα τριαντάφυλλα και τα κρίνα, κυκλοφόρησε μέχρι τον Απρίλιο του 1910 και ο εκδότης προχώρησε σύντομα στην αντικατάστασή της καθώς υπήρχε πρόβλημα με το χαρτόνι. Από την 1η έκδοση της δέσμης μέχρι περίπου το 1940 κυκλοφόρησαν άλλες 4 εκδόσεις με καφέ κρακελέ οπισθόφυλλο, οι διαφορές των οποίων αφορούσαν λεπτομέρειες στα περιγράμματα, τα χρώματα, τα γράμματα, το πάχος των καρτών, το κουτί, κλπ. Η δέσμη τυπώθηκε με χρωμολιθογραφία και οι αρχικές πλάκες καταστράφηκαν κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ενώ τα αρχικά σχέδια της Smith εξαφανίστηκαν. Το 1971 η US Games Systems αγόρασε τα δικαιώματα δημοσίευσης και πλέον η δέσμη κυκλοφορεί με το όνομα Rider Waite Tarot.
Χαρακτηριστικά
Όσον αφορά την εικονογράφηση της δέσμης και συγκεκριμένα τα μικρά κλειδιά, πηγή έμπνευσης λέγεται πως υπήρξε η δέσμη Sola-Busca, η παλαιότερη σωζόμενη πλήρης δέσμη ταρώ που χρονολογείται γύρω στα τέλη του 15ου αιώνα (περίπου 1490) και η πρώτη που αναπαριστά σκηνές στα μικρά κλειδιά και όχι σκέτα σύμβολα (pips). Το 1907 η οικογένεια Busca-Serbelloni δώρισε στο Βρετανικό Μουσείο ασπρόμαυρες φωτογραφίες των καρτών, εμπνέοντας πιθανόν τον Waite και τη Smith να δημιουργήσουν δύο χρόνια μετά την Rider Waite Tarot.
Σε αντίθεση με άλλες παλαιότερες ιστορικές δέσμες που δεν είχαν δημιουργηθεί αποκλειστικά για μαντεία αλλά χρησιμοποιούνταν σαν χαρτοπαίγνια ή σαν κάρτες-εργαλεία ενός μαγικού συστήματος, η δέσμη RWS δημιουργήθηκε από τον Waite με σκοπό να δώσει μαντικά νοήματα και ερμηνείες ώστε οι κάρτες να χρησιμοποιηθούν για πρόβλεψη από το ευρύ κοινό. Όντας μέλος του Τάγματος της Χρυσής Αυγής και επηρεασμένος από τις παραδοσιακές ερμηνείες του Etteilla, μετέδωσε μέσα από τις εικόνες και τους συμβολισμούς των 78 καρτών ένα μέρος της γνώσης του.
Ο A. Waite καθοδήγησε την Pamela Smith μόνο στα μεγάλα κλειδιά με οδηγίες που στηρίζονταν στις διδασκαλίες του Mathers και του Levi και άφησε τη φαντασία της Smith να την καθοδηγήσει στην απεικόνιση των μικρών κλειδιών. Στην μεγάλη Αρκάνα βλέπουμε επιρροές από την Ταρώ Μασσαλίας, χριστιανικούς συμβολισμούς, αστρολογικές αποδόσεις του Τάγματος της Χρυσής Αυγής ενώ και στα μικρά Αρκάνα συναντάμε κυρίως τις μαντικές ερμηνείες του Etteilla και πλήθος επιρροών από το Book T. Αν και η δέσμη του Waite έχει όλες τις παραπάνω επιρροές, θεωρείται ένα ανεξάρτητο σύστημα από εκείνο της Ταρώ Μασσαλίας και του Grand Etteilla. Επίσης στο βιβλίο του ο Waite δεν κάνει κανέναν συσχετισμό των καρτών με το εβραϊκό αλφάβητο και δεν υποστήριξε ποτέ θεωρίες που ήθελαν την καταγωγή της ταρώ από την αρχαία Αίγυπτο.
Από τη Rider Στην U.S. GAMES
Τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του, το RWS δεν γνώρισε μεγάλη απήχηση. Ακόμα και μετά το θάνατο των δημιουργών του, το σύστημα δεν κυριάρχησε ούτε άνθισε όπως θα περίμενε κανείς. Η δημοφιλία του εκτοξεύθηκε τη δεκαετία του 1970, όταν ο Stuart R. Kaplan, ύστερα από ένα επαγγελματικό ταξίδι στην Ευρώπη, γοητεύτηκε από τις δέσμες ταρώ της εποχής (TdM) και αποφάσισε όχι μόνο να τις εισάγει στην Αμερική αλλά να εκδώσει και βιβλία καθώς δεν υπήρχαν τότε εγχειρίδια περιγραφής των συστημάτων.
Στο βιβλίο του Tarot Classic εμβαθύνει στην ιστορία των καρτών ταρώ και για πρώτη φορά κάνει αναφορά στο όνομα τού A.E. Waite. Αμέσως μετά θα διαπραγματευτεί με την βρετανική εταιρεία που κατείχε τα δικαιώματα της δέσμης RWS και με τις ευλογίες της μοναδικής κληρονόμου του Waite, της κόρης του Sibyl, ο Kaplan θα αποκτήσει τα δικαιώματα έκδοσης του συστήματος στην Αμερική. Η δέσμη απέκτησε μια θέση δίπλα στην Ancien Tarot de Marseille σε όλα τα βιβλιοπωλεία λόγω της γραφής των βιβλίων της Eden Gray.
Η εταιρεία του, η US Games Systems, Inc. είναι η πρώτη εταιρεία εκδόσεων καρτών ταρώ στην Αμερική και μάλιστα θα χρησιμοποιήσει σαν λογότυπο τον Τρελό από την RWS. Ο Kaplan γοητευμένος από την ιστορία του συστήματος και την εικονογράφηση, θεώρησε προσωπικό του χρέος να επαναφέρει στο προσκήνιο το όνομα της Pamela Colman Smith ώστε να λάβει την αναγνώριση που της άξιζε και που στερήθηκε τις προηγούμενες δεκαετίες.
Καινοτομίες Της Δέσμης
Ως προς τη δομή του συστήματος, η δέσμη RWS αποτελείται από 78 κάρτες εκ των οποίων οι 22 αποτελούν τα Μεγάλα Κλειδιά (Μεγάλη Αρκάνα) και οι υπόλοιπες 56 κάρτες τα Μικρά Κλειδιά (Μικρή Αρκάνα). Αυτά με τη σειρά τους υποδιαιρούνται σε 4 ομάδες που αντιπροσωπεύουν τα 4 στοιχεία (φωτιά, νερό, αέρας, γη) και η κάθε ομάδα περιλαμβάνει αριθμημένες κάρτες από τον Άσσο έως το 10 και 4 αυλικές κάρτες (ακόλουθος, ιππότης, βασίλισσα και βασιλιάς).
Η μεγαλύτερη καινοτομία του συστήματος RWS που το έκανε τόσο δημοφιλές μέχρι σήμερα είναι η απεικόνιση των Μικρών Αρκάνα με αναπαραστάσεις που δείχνουν σκηνές και όχι σκέτα σύμβολα (pips) όπως συναντάμε στην Ταρώ Μασσαλίας (TdM) και άλλες δέσμες. Για παράδειγμα το 9 ξιφών σε μια δέσμη TdM δείχνει 8 κυρτά ξίφη να περικλείουν ένα ξίφος στο κέντρο τους ενώ στο RWS απεικονίζεται μια φιγούρα ξαπλωμένη στο κρεβάτι να κρατά το κεφάλι της, ανήσυχη, φοβισμένη, αναστατωμένη σαν να ξύπνησε από έναν εφιάλτη, 9 ξίφη να κρέμονται ψηλά και διάφορα σύμβολα στο πάπλωμα, όλα αυτά μπροστά από ένα μαύρο φόντο. Παρατηρεί κανείς πως το νόημα της κάρτας είναι σαφές λόγω της έντονης αναπαράστασης.
Και στα Μεγάλα Αρκάνα παρατηρούμε κάποιες αλλαγές που διαφοροποιούν το σύστημα από εκείνο της TdM. Πιο συγκεκριμένα, ενώ παραδοσιακά η κάρτα της Δικαιοσύνης είναι η 8η κάρτα στη σειρά των μεγάλων κλειδιών και η Δύναμη είναι η 11η κάρτα, όταν ο Waite δημοσίευσε τη δέσμη του, άλλαξε τη σειρά αυτών των δύο καρτών για να συνάδει με τους αστρολογικούς συσχετισμούς του Τάγματος. Ακόμα κι ο Τρελός (0) έχει τοποθετηθεί πριν την κάρτα του Κόσμου (21) διατηρώντας το μηδέν στην αρίθμησή του.
Σύγκριση Με Τις Ιστορικές Δέσμες
Επίσης στη δέσμη RWS αν και οι περισσότερες κάρτες της Μεγάλης Αρκάνα μοιάζουν αρκετά με εκείνες του TdM, υπάρχουν ορισμένες που αποκλίνουν. Ο Μάγος στο γαλλικό σύστημα εμφανίζεται σαν ένας περιπλανώμενος ταχυδακτυλουργός που έχει στήσει τον πάγκο του με όλα τα εργαλεία έτοιμα για να παρουσιάσει το θέαμά του. Στο RWS ο Μάγος (1) δεν μοιάζει με κάποιον ερασιτέχνη αλλά με έναν μυημένο που ασκεί κανονικά μια τελετή. Η κάρτα των Εραστών (6) στη γαλλική σχολή μάς παραπέμπει μέσω της εικόνας στον μύθο της Αρετής και της Κακίας όπου ο Ηρακλής καλείται να αποφασίσει για τον δρόμο που θα διαλέξει, προσδίδοντας έτσι στην κάρτα περισσότερο την έννοια του διλήμματος και της επιλογής. Αντίστοιχα στο RWS βλέπουμε τους πρωτόπλαστους στον κήπο της Εδέμ να ευλογούνται από τον Αρχάγγελο Ραφαήλ. Επίσης, ο Κρεμασμένος (12) ενώ στην ταρώ Μασσαλίας έχει περισσότερο την έννοια του προδότη και του τιμωρημένου, στο αγγλικό σύστημα απεικονίζεται η ίδια φιγούρα ως φωτισμένος. Τέλος, ο Ήλιος (19) παραδοσιακά εμφανίζεται στο γαλλικό σύστημα με δύο παιδάκια να παίζουν μέσα σε έναν περιφραγμένο χώρο, ενώ στο RWS βλέπουμε ένα παιδάκι πάνω σε ένα λευκό άλογο.
Στις ονομασίες των καρτών επίσης παρατηρούνται κάποιες διαφορές ανάμεσα στα δύο συστήματα. Η κάρτα του Μάγου από Le Bateleur (ο Ταχυδακτυλουργός) μετονομάστηκε σε The Magician (ο Μάγος), ενώ οι κάρτες La Papesse και Le Pape (η Πάπισσα και ο Πάπας) σε The High Priestess και The Hierophant (Αρχιέρεια και Ιεροφάντης). Η κάρτα των Εραστών The Lovers στο RWS συναντάται ως Ο Ερωτευμένος (L’Amoureux) στο γαλλικό σύστημα, ενώ ο Πύργος του αγγλικού συστήματος (The Tower) είναι ο Οίκος του Θεού στο γαλλικό, La Maison Dieu. Τέλος, στην κάρτα του Θανάτου στην ταρώ Μασσαλίας δεν εμφανίζεται η ονομασία της. Οι αλλαγές των νοημάτων συνάδουν με την παράδοση της Χρυσής Αυγής, αντίστοιχες αλλαγές θα κάνει και ο Crowley για να εναρμονίσει το Thoth Tarot με τη θρησκεία του Θελήματος.
Σχετικά με τα ριξίματα που μπορεί να εφαρμόσει ένας καρτομάντης με το RWS, ο A. Waite στο βιβλίο του αναφέρει το ρίξιμο του Κελτικού Σταυρού (Celtic Cross Spread) που είναι μέχρι και σήμερα το δημοφιλέστερο. Πρόκειται για ένα ρίξιμο σταθερών θέσεων με 10 κάρτες, οι συνδυασμοί των οποίων δίνουν μια αναλυτική περιγραφή της κατάστασης του συμβουλευόμενου και απαντά σε πλήθος ερωτήσεων, καθιστώντας το έτσι ένα ευέλικτο εργαλείο.
Νοήματα
Μια άλλη σημαντική παρατήρηση είναι πως στο βιβλίο του ο Waite, επηρεασμένος από το σύστημα του Etteilla, αναφέρει αντίστροφες ερμηνείες των καρτών, πράγμα που θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο σύγχρονος καρτομάντης όταν έρχεται στο δίλλημα αν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τις κάρτες σε ορθή ή/και ανεστραμμένη όψη. Επίσης, μελετώντας το αγγλικό σύστημα μέσα από το έργο του ίδιου του Waite, παρατηρεί κανείς πως πολλές ερμηνείες δεν συνάδουν με αυτές που έχουν καθιερωθεί στις μέρες μας από σύγχρονους μελετητές του συστήματος. Οι σύγχρονες σχολές συνήθως αγνοούν την ιστορία, την καταγωγή και τις επιρροές του συστήματος και στηρίζονται μόνο στις απεικονίσεις των καρτών, τακτική που ενισχύθηκε με την έξαρση των εκδόσεων καρτών γενικής μαντείας (Oracles) που δεν έχουν καμία δομή παρά δίνουν έμφαση μόνο στην εικόνα, τη διαισθητική περιγραφή και την ελεύθερη ερμηνεία τους. Εάν ένας καρτομάντης που αγαπάει το αγγλικό σύστημα μπει στη διαδικασία της σύγκρισης των σύγχρονων νοημάτων με εκείνα της αρχικής περιγραφής του Waite (ειδικά στα μικρά κλειδιά), θα δει σε πολλές κάρτες μεγάλες διαφορές, ακόμα και ερμηνείες που δείχνουν να μην ταιριάζουν με την απεικόνιση της κάρτας. Είναι λοιπόν στην κρίση του να μελετήσει το σύστημα, να το εξασκήσει και να επιλέξει τη μέθοδο που θα τον οδηγήσει σε επιτυχείς προβλέψεις. Στο γαλλικό σύστημα της Ταρώ Μασσαλίας δεν συναντάμε αυτή την αντίφαση στις ερμηνείες καθώς δεν γεννήθηκε μέσα από κάποια μαγική σχολή, τα μοτίβα και η αριθμολογία έχουν συγκεκριμένους κανόνες και οι κάρτες δεν φέρουν αποκρυφιστικούς ή αστρολογικούς συμβολισμούς μέσα από την απεικόνιση.
Σήμερα, η RWS παραμένει το δημοφιλέστερο σύστημα μαντείας. Στο εμπόριο κυκλοφορούν αναρίθμητες εκδόσεις είτε σαν αντίτυπα της αρχικής δέσμης είτε σαν «κλώνοι» με χρωματικές παραλλαγές. Κάποιες δημοφιλείς εκδόσεις που συναντάμε στο εμπόριο πέραν της κλασσικής, είναι η Albano Waite Tarot, η Radiant Rider-Waite Tarot, η Universal Waite Tarot, η επετειακή Smith-Waite Centennial Edition Tarot για τα 100 χρόνια από την πρώτη έκδοση του συστήματος που αποτελεί πιστό αντίγραφο της πρώτης δέσμης του 1909 και πολλές άλλες. Ακόμα δύο δημοφιλείς εκδοτικές παραλλαγές του συστήματος είναι η Aquarian Tarot (David Palladini) και η Morgan-Greer Tarot (Bill F. Greer & Lloyd Morgan). Παράλληλα εκδίδονται και θεματολογικές δέσμες με νεράιδες, με φανταστικούς ήρωες, με θεότητες, με αγγέλους, ρομαντικές ή επηρεασμένες από διάφορους πολιτισμούς, κλπ. Συνήθως διατηρούν τη δομή μιας κλασσικής δέσμης ταρώ, η εικονογράφηση ωστόσο απέχει πολύ από την αρχική μορφή της και πολλές φορές δυστυχώς δεν αντικατοπτρίζει καν τα νοήματα του συστήματος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ένας αρχάριος στην καρτομαντεία καλό είναι να προτιμήσει μια κλασσική δέσμη RWS για να γνωρίσει και να μάθει σωστά το σύστημα.
Το RWS είναι το μοναδικό σύστημα καρτομαντείας που προωθείται στη χώρα μας μέσω των εκδοτικών οίκων, αλλά τα βιβλία που έχουν εκδοθεί θα δυσκολέψουν τον εκάστοτε αρχάριο να ασχοληθεί με την καρτομαντεία. Αυτό το πρόβλημα έλλειψης αξιοπίστων πηγών έχει οδηγήσει στο χάος και στην εγκατάλειψη της καρτομαντείας πολλούς Έλληνες, οι οποίοι δεν διαβάζουν αγγλικά.
Αναγνώσεις: 381